Son dönemde morbid obezite ameliyatlarının metabolik sendrom dediğimiz bozuklukta ve tip 2 diyabette faydalı olduğu konusunda bilimsel kanıtlar birikmeye başladı. Ancak bu her diyabet hastasının bu ameliyatlardan fayda göreceği anlamına gelmez. Çocukluk çağında başlayan ve insülin bağımlı tip 1 diyabet hatalarında bu ameliyatların hiçbir faydası yoktur. Tip 2 diyabetin ve metabolik sendromun en önemli nedeni obezitedir. Diyabetik morbid obez hastalar obezite ameliyatından çok büyük fayda görürler. Hastaların bir kısmında tip 2 diyabet uzun süreliğine tamamen düzelir. Diğerlerinde ise kan şekeri kontrolü düzelir, oral diyabet ilacı ve insülin kullanımına olan ihtiyaç azalır.

Morbid obez olmamasına rağmen tip 2 diyabeti olan ve çok iyi seçilmiş bazı hastalarda morbid obezite için uygulanan işlemlere ek olarak yapılan başka bazı ameliyatlar (duodenal switch, ileum transpozisyonu, transit bipartisyon ameliyatı gibi) şeker hastalığının tedavisinde rol oynamaktadır. Bu hastalar ameliyat önerilmeden önce özenle seçilmelidir. Her tip 2 diyabet hastası bu ameliyat için uygun değildir. Hastanın pankreas kapasitesi ve insülin salınım düzeyleri bir Endokrinoloji uzmanı ile birlikte titizlikle değerlendirildikten sonra, çok iyi seçilen bazı tip 2 diyabet hastaları bu ameliyatlardan fayda görürler.

Yakın dönemde 45 diyabet derneğinin katkısı ile toplanan bir uluslararası bilimsel komite tarafından yayınlanan ortak karar toplantısı sonuçlarında, VKİ 40’ın üzerinde olan tip 2 diyabet hastalarında ve VKİ 30-40 arasında olan ve uygun tedaviye rağmen şeker hastalığı kontrolü sağlanamayan hastalarda cerrahi tedavi önerilmektedir.

Şu an elimizdeki bilimsel veriler ışığında uzun dönemli (5 yıllık takip sonuçlarına göre) diyabet tedavisinde en başarılı ameliyat duodenal switch ameliyatıdır. Bu ameliyattan sonra şeker hastalığı %85-90 oranında kontrol altına alınmaktadır. Transit bipartisyon ameliyatı da bu konuda umut vaat etmektedir fakat uzun dönemli sonuçları hakkında daha fazla bilgiye ihtiyaç duymaktayız. Tüp mide (sleeve gastrektomi), Roux-en-Y mide baypası ve mini gastrik baypas ameliyatlarının tip 2 şeker hastalığında başarı oranları % 60-70 aralığındadır.

Tip 2 şeker hastasıyım. Ameliyattan fayda görür müyüm?

Tip 2 diyabet hastalarının bir kısmının metabolik cerrahiden uzun dönemli fayda gördüğünü biliyoruz. Ne yazık ki şeker hastalığı gibi ömür boyu hastaya zarar veren bir hastalıktan kurtulmak amacı ile ameliyat olma arayışına giren hastaların bazılarında hasta seçiminin doğru yapılmadığını, hatta bazen hiç yapılmadığını görüyoruz. Burada çok önemli iki soru var.

1. Bu ameliyatlar hangi hastalara yapılmalı?
2. Ameliyat kararı verilen hastaya hangi ameliyat tekniği uygulanmalı?

Hasta seçiminde önem taşıyan kriterler:

1. Hastada Tip 2 şeker hastalığı kaç yıldır mevcut?
2. Kaç ilaç kullanıyor?
3. Hasta insülin kullanıyor mu?
4. Uzun dönemli kan şekeri kontrolü hakkında fikir veren HbA1c düzeyi kaç?

Bu yukarıdaki en önemli 4 kriter dışında vücut kitle indeksi, C-peptid düzeyi ,insülin direnci, diyabete bağlı komplikasyonların gelişip gelişmediği (Göz, böbrek, kalp ve damar sorunları, vs) gibi kriterlerin de göz önüne alınarak hastanın ameliyata uygun olup olmadığına ve en uygun ameliyatın hangisi olduğuna karar vermek gerekli. Unutulmaması gereken nokta, diyabet ne kadar erken dönemde iken ameliyat edilirse, uzun vadeli sonuçlar da o kadar yüz güldürücü olmaktadır.

Tip 2 Diyabet hastası iseniz, kaç yıldır diyabetiniz olduğunu, kaç ilaç kullandığınızı, insülin kullanıp kullanmadığınızı ve HbA1c değerinizi bize bildirin. Ameliyattan fayda görüp görmeyeceğiniz ve en doğru ameliyatın hangisi olacağına birlikte karar verelim.