Hayati tehlike yaratan bir sorun olmamakla birlikte kadınlarda büyük psikolojik ve sosyolojik etkiler gösteren bir rahatsızlık olan idrar kaçırma, toplumumuzda çoğu zaman bir sır gibi saklanıyor ve doktora dahi anlatılmaya utanılan bir durum olarak karşımıza çıkıyor.

Sürekli ıslaklığa ve ped kullanmaya bağlı olarak vajinada enfeksiyonlara hatta kimi zaman cinsel sorunlara bile sebebiyet verebilen idrar kaçırmanın birçok nedene bağlı olabileceğini anlatan Medline Adana Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Cem Şah, kadınların neredeyse yarısını etkileyen bu hastalık ve tedavisi hakkında bilgiler veriyor.

En çok kadınları etkiler

İdrar kaçırma toplumda sık görülen bir sorundur ve bu durum daha çok kadınları etkiler. Literatüre bakıldığında erkeklere göre 2-3 kat daha fazla olduğu görülür. Kadınlarda özellikle 30 yaşın üzerinde görülmeye başlayan bu sorun 60 yaşından sonra kadınların yüzde 40’tan fazlasını etkiler hale gelir. Utanma ve toplumda sık görülmesi sebebiyle neredeyse normal yaşamın bir parçası olarak algılandığından doktora başvurma oranı da düşüktür. Cinsel ve psikolojik problemler, öz güven sorunları, huzursuzluk ve depresyon gibi sorunlar bu hastalıktan yakınan kadınlarda daha fazladır.

Hastalık birçok nedene bağlı olabilir

Sorun birçok sebebe bağlı olarak meydana gelebilir. İleri yaş, obezite, sigara içimi, astım ve kronik bronşit, mesanede veya vajinada oluşabilecek enfeksiyonlar, bazı ilaçlar, menopoz, mesane taşları veya tümörleri, rahmin alınması, zorlu gerçekleşen doğumlar, hormonal değişimler, bazı nörolojik hastalıklar, mesane çıkım darlıkları idrar kaçırmanın nedenleri olabilir. Bu hastalığın 3 tipi bulunur:

Sıkışma tipi idrar kaçırma (Urge inkontinans)

Görülme sıklığı yüzde 25 ila 30 oranındadır. Çok sıkışmış gibi acil idrar yapma isteği ile birlikte veya bu hissin hemen sonrasında görülen idrar kaçırmadır. Bu sorunla doktora başvuran hastaların büyük çoğunluğunda esas neden bilinmemektedir. Mesane, gelen idrarla dolarken ani ve kontrolsüz kasılmalar meydana gelir. Bu kontrolsüz kasılmalar sonucu acil idrar yapma zorunluluğu ve yetiştiremeyip idrar kaçırma durumu ortaya çıkar.

Stres tipi idrar kaçırma (Stres üriner inkontinans)

Hapşırma, ıkınma, zıplama, öksürme gibi karın içi basıncının arttığı durumların meydana getirdiği idrar kaçırma tipidir. Kadınların yaklaşık yüzde 30 ila 35’inde görülür. Mesane boynu ve idrar deliğinin (üretra) anatomik destek yapılarının zayıflaması sonucunda oluşur. Bu şikâyet nedeniyle bir uzmana başvuran kadınlarda aynı zamanda rahim ve idrar kesesinin taban kısmının da aşağıya yani vajene doğru kısmen veya ileri derecede sarkma durumu olabilir.

Karma tip idrar kaçırma (Miks inkontinans)

En sık idrar kaçırma tipidir; stres ve sıkışma tipi idrar kaçırmanın bir arada olması durumudur. Kadınlar arasındaki görülme oranı yaklaşık yüzde 40’tır.

Tedavi seçenekleri 2’ye ayrılır

İdrar kaçırma sorununda tedavi seçenekleri “cerrahi dışı yöntemler” ve “cerrahi yöntem”dir.

Cerrahi dışı yöntemler

İlaç tedavisi: İstem dışı mesane kasılmaları engelleyen antikolinerjik ilaçlar kullanılır.

Beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri:Günlük sıvı alımının en az 1500 ml civarında olması önerilir. Alkol, asitli sıvı ve yiyeceklerin alımının, kafeinli sıvıların (kola, çay-kahve, çikolata) tüketiminin azaltılması hastalık şiddetini azaltır. Acı, baharat ve asidik gıdalardan uzak durmak da önerilir. Kabızlık tedavisi ve varsa diyabetin kontrol altına alınması önemlidir.

Pelvik taban kas egzersizleri (Kegel):Vajina ve makat etrafını saran kasların beraber kasılarak idrar ve gaz çıkışını durduracakmış gibi davranılması hedeflenir. Bu egzersizlerin süresi ve sayısı gün geçtikçe arttırılır.

Mesanenin eğitimi:Haftalık artan süreler ile sadece belirli zamanlarda idrar yapmanın öğretildiği ve hasta uyumuna göre 6-8 hafta süren bir programdır. İdeal kiloyu korumak ve sigarayı bırakmak ise tüm idrar kaçırma tiplerinde etkisi olan bir yöntemdir.

Cerrahi yöntem

Cerrahi yöntem pratiktir ve başarı şansı yüksektir. Yapılan bilimsel çalışmalarda idrar kaçırmanın asıl sebebinin “pelvis tabanındaki kas desteğinin yetersizliği” olduğu görülmüştür. Özellikle stres tipi idrar kaçırmada, son yıllarda popüler olan askı ameliyatları günü birlik olacak şekilde ve genel anesteziye gerek kalmadan bölgesel anestezi yöntemiyle yapılmaktadır. Hastanede yatmayı gerektirmeyen bu yöntem neredeyse yüzde 90’lara varan oranda başarı sağlar. Medikal tedaviye dirençli sıkışma tipi idrar kaçırmada ise mesaneye botoks enjeksiyonu da bir cerrahi seçenek olarak tercih edilebilir.